Rozdzielność majątkowa na żądanie wierzyciela
Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Takiej możliwości nie ma jednak w sytuacji, gdy małżonek zaciągnął dług bez zgody drugiego małżonka. W takim bowiem przypadku wierzyciel może żądać zaspokojenia tylko z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i pokrewnych. Jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, wierzyciel może wszcząć egzekucję także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
W przypadku, gdy jeden z małżonków zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka, wierzyciel nie ma praktycznie możliwości skutecznego wyegzekwowania swojej należności. Bardzo często bowiem majątek wspólny z małżonkiem (np. dom, mieszkanie, działka) stanowi jedyny majątek dłużnika. W takim bowiem przypadku nie może wierzyciel żądać zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków, nawet jeśli jest on znaczny. Pomocą w takiej sytuacji może być art. 52§1a kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, na mocy którego wierzyciel może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Wierzyciel małżonka, który zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego, ma prawo żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Jest to jednak możliwe jedynie w sytuacji, gdy posiada tytuł wykonawczy przeciwko temu małżonkowi oraz uprawdopodobni, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Należy pamiętać, że nie musi on tego faktu udowadniać, wystarczy sam fakt uprawdopodobnienia, a więc uzasadnienie przypuszczenia, że podział taki jest konieczny.
Właściwość sądu
Sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej rozpoznaje sąd rejonowy w postępowaniu procesowym. Wierzyciel powinien złożyć pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej w sądzie ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków. Rozdzielność powstaje z dniem oznaczonym w wyroku sądu. Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżonków wierzyciel ma możliwość prowadzenia egzekucji również i do tej części, która dawniej wchodziła do majątku wspólnego małżonków.
W sytuacji, gdy rozdzielność majątkowa została ustanowiona na żądanie wierzyciela, małżonkowie mogą zawrzeć umowę majątkową małżeńską albo po dokonaniu podziału majątku wspólnego albo po uzyskaniu przez wierzyciela zabezpieczenia, albo też zaspokojenia wierzytelności. Jest to również możliwe po upływie trzech lat od ustanowienia rozdzielności.
Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie
