Adopcja dziecka, czyli kto i jak może adoptować dziecko?

Wiele małżeństw przez kilka lat bezskutecznie stara się o dziecko. Gdy już niemal wszystkie metody zawodzą część z nich decyduje się na adoptowanie dziecka. Nie każdy jednak może zostać rodzicem adopcyjnym. Od kandydata na nowego rodzica sąd oczekuje posiadania zdolności wychowawczych, możliwości finansowych, odpowiedniego mieszkania i dobrego zdrowia. To tylko niektóre z kryteriów jakie muszą spełniać przyszli rodzice, aby móc starać się o adoptowanie dziecka. Odpowiadamy, jak adoptować dziecko? Ile trwa adopcja dziecka? Ile trzeba zarabiać aby adoptować dziecko itp..?

Adopcja dziecka w Polsce

Według danych statystycznych opublikowanych na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej liczba adopcji z roku na rok maleje. W 2018 roku adoptowano 2661 dzieci. Jest to spadek względem roku 2017 gdzie nowy dom znalazło 2866 nieletnich. Co istotne, w stosunku do roku 2015 spadek ten wyniósł blisko 21%.

Rodzaje adopcji

Istnieją dwie drogi adopcji dziecka:

•         Przysposobienie konwencjonalne, przy współpracy z ośrodkami adopcyjno – opiekuńczymi.
•         Adopcja ze wskazaniem, gdzie biologiczna matka nieletniego sama wskazuje, komu oddać dziecko.

W tym drugim przypadku, który nie jest rekomendowany przez psychologów i pedagogów, często dochodzi do tzw. handlu dziećmi za pieniądze.

Zasady adopcji dziecka

Sąd może orzec przysposobienie na wniosek jednej osoby (samotnej lub pozostającej w związku małżeńskim), jak i na wniosek obojga małżonków. Jednakże ze względu na dobro dziecka preferuje się adopcję wspólną przez małżonków. Wspólnie mogą przysposobić dziecko tylko małżonkowie, tj. osoby, które pozostają w związku małżeńskim – czyli jak na razie tylko kobieta i mężczyzna. Jest to szczególna ochrona dziecka przed konfliktem między nowymi rodzicami – w przypadku konkubinatu istnieje większe prawdopodobieństwo rozstania partnerów i co za tym idzie pogorszenia sytuacji dziecka.

Przysposobić można tylko małoletniego (warunek ten musi być spełniony w dniu złożenia wniosku o przysposobienie) i tylko dla jego dobra. Dolną granicą wieku dziecka jest 6 tygodni życia. Między przysposabiającym, a przysposabianym musi istnieć minimalna różnica wielu 18 lat. Różnica wieku ma upodobnić stosunek między nimi do przeciętnej rodziny opartej na więzi biologicznej. W wyjątkowych sytuacjach różnica wieku ona zostać obniżona, jeżeli nie ucierpi na tym dobro dziecka. Ponadto konieczne jest uzyskanie zgody małoletniego na adopcję, jeśli ten ukończył lat 13, w wyjątkowych przypadkach sąd może odstąpić od uzyskania takiej zgody np. jeśli dziecko z uwagi na chorobę nie jest w stanie wyrazić swojej woli.

Przysposabiający musi się wykazywać odpowiednimi właściwościami osobistymi, czyli prawy charakter, zdolności wychowawcze. Sąd wychodzi bowiem z założenia, że wychowanie i troskę o rozwój dziecka należy powierzyć osobie, której cechy osobiste, a zwłaszcza poziom moralny pozwalają przypuszczać, ze dziecko znajdzie korzystne dla siebie środowisko rodzinne. Sąd opiekuńczy obowiązany jest zbadać te okoliczności również przy pomocy opinii ośrodka adopcyjno – opiekuńczego lub innej specjalistycznej placówki. Kandydaci na rodziców nie mogą być pozbawieni władzy rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została im zawieszona. Ponadto należy pamiętać, że nowy rodzic musi wykazać, że możliwość utrzymania dziecka bez nadmiernego dla siebie uszczerbku majątkowego oraz odpowiednia warunki mieszkaniowe.

Dziecko może być przysposobione przez bliższą lub dalszą rodzinę np. możliwe jest przysposobienie siostry lub brata , wnuczki, czy też dalszego krewnego. Dzięki dopuszczeniu takich sytuacji przez prawo, przysposobiony pozostaje w swoim środowisku.

Kto może adoptować dziecko?

Adopcja dziecka jest możliwa wyłącznie po spełnieniu określonych warunków:

•         O adopcje mogą się starać wyłącznie małżeństwa z 5-letnim stażem.
•         Różnica wieku między przyszłymi rodzicami a dzieckiem nie może przekroczyć 40 lat.
•         Przyszli rodzice powinni być wolni od nałogów, mieć stałe dochody i dobrą opinię z pracy.
•         Wymagane jest zaświadczenie lekarskie o leczeniu bezpłodności – wymóg elastyczny.

Jak adoptować dziecko?

Proces adopcji można podzielić na kilka etapów:

•         Wstępna rozmowa z rodzicami adopcyjnymi i zebranie dokumentów formalnych.
•         Spotkanie z pedagogiem i psychologiem.
•         Wywiad środowiskowy w doku kandydatów na rodziców.
•         Szkolenie rodziców adopcyjnych.
•         Przedstawienie informacji o wybranym dziecku i pierwszy kontakt przyszłych rodziców z dzieckiem w miejscu jego przebywania.
•         Wniosek o przysposobienie dziecka składany do sądu.
•         Rozprawa o przysposobienie dziecka, w tym. tzw. okres preadopcyjny.
•         Po uprawomocnieniu wyroku (21 dni) sporządzana jest nowa metryka urodzenia – Urząd Stanu Cywilnego.

Wywiad środowiskowy, czyli na co zwracają uwagę pracownicy placówki adopcyjnej?

Ośrodek adopcyjny odpowiada za sprawdzenie kwalifikacji osobistych kandydatów na rodziców. Podczas wywiadu środowiskowego sprawdzana jest m.in:

•         Osobowość kandydatów na rodziców.
•         Ich stan zdrowia fizycznego i psychicznego.
•         Motywy starania się o dziecko.
•         Zdolności i predyspozycje do wychowywania dziecka.
•         Sytuacja rodzinne.
•         Przekonania religijne.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że bardzo ważne jest, aby para starająca się o adopcję dziecka w jednakowym stopniu pragnęła powiększenia rodziny poprzez przysposobienie nieletniego.

Ile trwa adopcja dziecka?

Według NIK-u (raport „NIK o wykonywaniu zadań przez ośrodki adopcyjne”) przeciętny czas trwania procesu adopcyjnego wynosi 2 lata – od momentu rejestracji kandydatów na rodziców. Tak długi okres trwania sprawy wynika głównie z niedostatecznej współpracy i przepływu informacji na linii sąd – ośrodki opiekuńcze.

Jeżeli chcemy skrócić czas oczekiwania na pozytywne rozpatrzenie wniosku o adopcję dziecka warto skorzystać z pomocy adwokata, który poprowadzi nas przez cały proces postępowania. Z jego pomocą unikniemy błędów formalnych. Doświadczony adwokat doradzi także, na co zwrócić uwagę, starając się o adopcję dziecka.

Każda sprawa o adopcję dziecka jest inna, ponieważ dotyczy różnych osób.