Testament urzędowy

Swoją ostatnią wolę możemy również oświadczyć ustnie w obecności 2 świadków oraz osoby pełniącej określone funkcje publiczne – jest to tzw. testament urzędowy czyli allograficzny. Testament taki jest porównywalny z testamentem notarialnym czy własnoręcznym.

Prawo w Polsce wyróżnia kilka form spisania testamentu. Każdy wie, że możemy sporządzić swój testament własnoręcznie lub przed notariuszem, natomiast niewiele osób zdaje sobie sprawę z istnienia testament urzędowego. Testament allograficzny sporządza się ustnie przed określonym urzędnikiem i jest on jedną z form testamentu zwykłego. Oznacza to, że może zostać sporządzony w dowolnym czasie i przez każdą osobę, która posiada zdolność do czynności prawnych. Co istotne jednak, testamentu takiego nie mogą sporządzić osoby głuche lub nieme, co wprost wskazują przepisy kodeksu cywilnego. Wynika to z tego, że oświadczenie, które chce złożyć testator musi zostać wyrażone w sposób ustny.

Osoba, która chce rozporządzić swoim majątkiem w formie testamentu urzędowego powinna stawić się do odpowiedniego urzędu, aby złożyć ustne oświadczenie woli przed urzędnikiem i świadkami. Katalog tych urzędników określa kodeks cywilny, jest on zamknięty i obejmuje wyłącznie: wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Tylko wskazane w kodeksie cywilnym organy są uprawnione do odebrania ustnego oświadczenia woli testatora. Osoba urzędowa ma obowiązek przyjęcia oświadczenia woli o testamencie, a także sporządzenia protokołu z tej czynności.

W protokole niezbędne jest zaznaczenie daty, kiedy została dokonana czynność testowania. Po sporządzeniu protokołu zostaje on odczytany wszystkim uczestnikom czynności. Protokół, po odczytaniu zostaje opatrzony podpisami testatora, urzędnika, a także świadków, których obecność jest niezbędna. Za sporządzenie takiego testamentu należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 22 zł. Testament sporządzony w takiej formie nabiera mocy dokumentu urzędowego, a co za tym idzie jest wiążący w świetle prawa.

Niezbędnym wymogiem ważności testamentu urzędowego jest sporządzenie go w obecności co najmniej 2 świadków. Nie ma przeszkód, aby świadków było jednak więcej. Kodeks cywilny przewiduje jednak pewne ograniczenia co do osób, które mogą być świadkami złożenia takiego oświadczenia woli. Przede wszystkim osoba będąca świadkiem musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Ponadto nie może to być osoba, głucha lub niema, a także niepiśmienna. Konieczne jest, aby świadek władał tym samym językiem w którym złożone jest oświadczenie woli testatora. Niemożliwe jest również, aby świadkiem była osoba, która w przeszłości została skazana prawomocnym wyrokiem za składanie fałszywych zeznań. Dodatkowo świadkami nie mogą być małżonek testatora, jego krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nim w stosunku przysposobienia. Zakaz ten obejmuje również wszystkie inne osoby, dla których testament przewidywał będzie jakąkolwiek korzyść. Nie ma jednak przeszkód, żeby funkcję świadka spełniała osoba sporządzająca protokół.