Zachowek – komu się należy?

Prawo do zachowku powstaje gdy zmarły sporządził testament i powołał do dziedziczenia osoby spoza kręgu najbliższych lub tylko niektórych z nich. Dzieciom, małżonkowi, a także rodzicom zmarłego należy się po nim zachowek. Rodzicom jednak tylko jeśli zmarły nie zostawił potomstwa.

Przykład: Adam N. w testamencie przekazał swój majątek konkubinie. Żyją jego dzieci i rodzice. W takiej sytuacji roszczenie o zachowek przeciwko konkubinie przysługuje dzieciom Adama N. Rodzice jego nie mają prawa do zachowku. Zmarły nie jest w stanie całkowicie pozbawić najbliższych praw do swego majątku. Tylko wyjątkowo spadkodawca może w testamencie pozbawić danego spadkobiercę także zachowku – jeśli go wydziedziczy. Muszą być jednak ku temu bardzo ważne powody, zawinione przez niedoszłego spadkobiercę.

Uprawnionemu należy się tytułem zachowku połowa tego, co dostałby w spadku, gdyby zmarły nie pozostawił testamentu. Jeśli natomiast uprawniony do zachowku jest małoletni albo trwale niezdolny do pracy, zachowek wynosi 2/3 jego udziału spadkowego. Otrzymują oni wyłącznie pieniężną rekompensatę, nie mogą dochodzić wydania określonej rzeczy należącej do masy spadkowej.

Wypłaty zachowku może żądać nie tylko osoba najbliższa w ogóle nie uwzględniona w testamencie, ale także jeśli to, co zapisał jej zmarły, jest warte mniej niż przysługujący jej zachowek, a nie otrzymała wcześniej rekompensaty w formie darowizny.

Niekiedy zmarły już za swojego życia daruje cały swój majątek np. wnukom. Osobom najbliższym, które zgodnie z kodeksem cywilnym powinny dziedziczyć, nie pozostaje już nic. Wtedy mogą domagać się one zachowku od osoby obdarowanej.