Urzędnik odpowiada za błędną decyzję
W maju br. wejdą w życie nowe przepisy o odpowiedzialności majątkowej urzędników za rażące naruszenie prawa. Rażąco błędna decyzja urzędnika może go kosztować aż 12 pensji.
Nowe prawo ma być przede wszystkim batem na urzędników skarbowych, którzy wydają niezgodne z prawem decyzje, przez co doprowadzają do bankructwa spółki i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Droga do pociągnięcia urzędnika do odpowiedzialności będzie jednak długa. Przede wszystkim należy prawomocnie stwierdzić nieważność decyzji wydanej przez urzędnika z rażącym naruszeniem prawa. Następnie trzeba założyć sprawę cywilną i przed sądem wykazywać, że wskutek błędnej decyzji urzędnika ponieśliśmy szkodę.
Największy kłopot pojawi się przy zdefiniowaniu rażącego naruszenia prawa. Pojęcie to pojawia się m.in. w ordynacji podatkowej jako przesłanka stwierdzenia nieważności decyzji. Gdzie jednak kończy się zwykłe naruszenie przepisów, a zaczyna rażące? Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2000 r. wynika, że wtedy, kiedy orzeczenie wydane przez organ ewidentnie odbiega od normy prawnej, pomimo tego, że wykładnia przepisu nie budzi wątpliwości. Będzie tak wtedy gdy np. decyzja np. kwalifikuje do przychodów świadczenie, które jest wyraźnie z nich wyłączone.
Kodeks pracy a odpowiedzialność za szkodę
Już teraz obowiązują przepisy, na podstawie których funkcjonariusze publiczni mogą odpowiadać za swoje błędy. Zgodnie z kodeksem pracy w przypadku wyrządzenia szkody z winy nieumyślnej pracownik zobowiązany jest do jej naprawienia w granicach szkody rzeczywistej, nie więcej jednak niż do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. W przypadku winy umyślnej pracownik pokryje szkodę w pełnym zakresie tzn. w granicach szkody rzeczywistej i utraconych korzyści i to bez ograniczenia do 3 miesięcznego wynagrodzenia.
Podobne zmiany wejdą prawdopodobnie w życie w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Według zaopiniowanej pozytywnie przez komisję sprawiedliwości i praw człowieka nowelizacji tej ustawy w przypadku bezczynności organu sąd będzie mógł ukarać go grzywną. Grzywna może maksymalnie sięgać do wysokości 10-krotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w roku poprzednim. Zgodnie z obecnymi przepisami, kiedy urząd przekracza termin na wydanie zezwolenia czy innej decyzji administracyjnej, można wnieść skargę do organu wyższej instancji, a dopiero potem do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Sąd nie może jednak nałożyć na organ administracji grzywny, lecz jedynie w wyroku zobowiązać do przestrzegania ustawowych terminów.
Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie
