Testament ocenia psychiatra

Sporządzić lub odwołać testament może osoba, która jest w pełni świadoma następstw swoich czynów. W postępowaniu sądowym o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych testatorze, czasami konieczne jest powołanie biegłego sądowego na okoliczność stanu zdrowia psychicznego spadkodawcy w chwili sporządzania przez niego testamentu.

Z mocy prawa nieważny jest testament, gdy sporządzony jest w stanie wyłączającym świadomość podjęcia decyzji. Jeśli są zatem wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego zmarłego testatora konieczne jest powołanie biegłego sądowego, który stwierdzi czy w chwili sporządzenia testamentu testator cierpiał na chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub choćby przemijające zaburzenia czynności psychicznych.

Jest to szczególna opinia biegłego psychiatry, bo wydawana wobec osoby już nieżyjącej, a biegły pozbawiony jest możliwości osobistego zbadania testatora. Cała opinia może być oparta na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu sądowym, sylwetce psychicznej spadkodawcy. Ocenie biegłego poddawany jest przede wszystkim testament, okoliczności jego sporządzenia, zeznanie wszystkich świadków, okoliczności spisania testamentu oraz materiał medyczny.

Jeśli testament sporządzony został własnoręcznie przez testatora, wówczas biegły ocenia treść testamentu pod kątem językowym, zwracając uwagę na zasób słów wykorzystanych do jego sporządzenia, charakter pisma, skreślenia i dopiski. Analizy dokonuje się pod kątem ewentualnych zmian chorobowych. W przypadku testamentu ustnego istotne są tu wszystkie okoliczności jego wygłoszenia. Na szczególna uwagę zasługują okoliczności poważnych zmian chorobowych, uniemożliwiających prawidłowe komunikowanie się z otoczeniem.

Inną kwestię stanowi wpływ leków, szczególnie przeciwbólowych, na psychikę. Trzeba pamiętać, że sam ból, zwłaszcza jeśli jest uporczywy i intensywny, wpływa niekorzystnie na stan psychiczny, tj. wzmaga drażliwość, zaburza koncentrację uwagi. Powszechnie uważa się, że nie każdy stan ciężkiej choroby osoby w podeszłym wieku musi skutkować złym stanem psychicznym, szczególnie wówczas, kiedy jest odpowiednio leczony. Jednak w przypadku osób z zaburzeniami neurologicznymi, zdarza się jednak, że choroby te uniemożliwiają prawidłowy kontakt, a tym samym wyrażenie woli. Istotną kwestią jest tu ocena głębokości zaburzeń otępiennych i możliwości komunikacji.

W przeciwieństwie do sądu, biegły nie musi wydać opinii jednoznacznej. Sąd natomiast musi wydać jedno rozstrzygnięcie.