Testament – jak sporządzić?
Testament to jedyny sposób na świadome rozporządzenie swoim majątkiem, które odniesie skutek dopiero po śmierci właściciela. Co musi zawierać testament, żeby był ważny?
Testamentem nazywa się czynność prawną w której spadkodawca rozporządza swoim majątkiem na wypadek śmierci. Będzie skuteczny dopiero po śmierci osoby, która go sporządziła. A zatem za życia jego autora nikt nie może rościć sobie żadnych pretensji prawnych z tytułu rozporządzeń zawartych w testamencie. Testament można odwołać w każdej chwili lub zmienić. To zawsze ostatni testament jest wiążący. Oczywiście pod warunkiem, że będzie uznany za ważny i sąd nie znajdzie podstaw do jego obalenia. Niejasny testament może być ważny, bo wykłada się zgodnie z wolą spadkodawcy.
Natomiast testament jest nieważny, gdy jest sprzeczny z ustawą lub zasadami współżycia społecznego. Nie można w testamencie zapisać rzeczy, która nie jest majątkiem spadkodawcy lub pochodzi z kradzieży. Aby testament był ważny, należy spełnić wymienione w kodeksie cywilnym warunki. Przede wszystkim osoba sporządzająca testament musi posiadać tzw. zdolność do testowania. Takiej zdolności nie posiadają osoby z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych lub bez takiej zdolności -małoletni oraz osoby ubezwłasnowolnione. Jeżeli takie osoby bez zdolności do testowania sporządzą oni testament, to będzie on nieważny. Ponadto należy pamiętać, ze testament jest czynnością czysto osobistą i dlatego nie może być sporządzony przez rodzica, opiekuna prawnego, pełnomocnika, ani inne osoby, ale tylko i wyłącznie osobiście. Ponadto osoba sporządzająca testament musi zrobić to świadomie i celowo, czyli wiedzieć, iż podjęte przez nią zachowanie stanowi właśnie sporządzenie testamentu. Nie będzie testamentem np. pismo sporządzone dla żartu i ukryte przez rodzinę, traktującą ją jako testament ze względu na ich osobistą korzyść.
Nieważny będzie testament napisany pod wpływem groźby, błędu, podobnie testament osoby znajdującej się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne spisanie ostatniej woli (szczególnie z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo nawet przemijającego zaburzenia czynności psychicznych, demencji starczej).
Testament, aby był ważny, musi zostać sporządzony w jednej z postaci, którą wymienia kodeks cywilny. Najbardziej popularne i zalecane przez prawników formy testamentu to pisemna i notarialna. Testament pisemny polega na tym, iż testator napisze go w całości własnoręcznie w dowolnym języku, podpisze i opatrzy datą. Na takim testamencie nie powinny znaleźć się podpisy innych osób. Testament notarialny sporządza notariusz za określoną w odrębnych przepisach opłatą notarialną.
W testamencie należy wymienić osoby, które będą dziedziczyć i w jakiej części. Można dokładnie wymieniać, co i komu zapisujemy, a można też napisać w zasadzie jedno zdanie: „Cały mój majątek ma dziedziczyć syn Paweł”.
Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie