Jak cofnąć darowiznę?
Zdarza się, że w wyniku różnych sytuacji życiowych podjęliśmy niewłaściwą decyzję i przekazaliśmy nasz majątek niewłaściwej osobie. Darowiznę już wykonaną możemy odwołać tylko z jednego powodu – jeśli obdarowany dopuścił się wobec swojego darczyńcy rażącej niewdzięczności. Zobaczcie, czym jest i kiedy można odwołać darowiznę? Jak cofnąć darowiznę?
Co to jest darowizna?
Definicję darowizny odnajdziemy w kodeksie cywilnym. Artykuł 888 wyraźnie wskazuje, że darowizna to „forma umowy, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku”.
Darowizna jest umową nieodpłatną, oznacza to, że darczyńca nie otrzymuje nic w zamian za świadczenie, które przekazuje osobie obdarowanej. Należy jednak zaznaczyć, że przepisy wprowadziły istotny obowiązek, który powstaje po stronie osoby, która otrzymała darowiznę. Otóż, jeżeli darczyńca popadnie w niedostatek, może się domaga od obdarowanego środków, których mu brakuje do utrzymania w zakresie jego usprawiedliwionych potrzeb.
Jak odwołać darowiznę?
Należy pamiętać, aby decyzję o darowiźnie podejmować z ogromną ostrożnością. W przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego darowiznę możemy odwołać wówczas gdy jest wykonana jak i wtedy gdy to jeszcze nie nastąpiło. Rażąca niewdzięczność może zaistnieć kiedy obdarowany dopuści się wobec darczyńcy przestępstwa (kradzież, pobicie), ale także innego rodzaju działań, skierowanych bezpośrednio przeciwko niemu. Rażącą niewdzięczność należy oceniać według zobiektywizowanych kryteriów, a nie według odczuć darczyńcy.
Rażąca niewdzięczność umożliwia odwołanie darowizny zarówno darczyńcy, jak i jego spadkobiercom po jego śmierci. Ci ostatni mogą to uczynić jeśli darczyńca był do tego uprawniony w chwili śmierci, jak również wówczas gdy obdarowany przyczynił się do jego śmierci. Nie można odwołać darowizny po upływie roku, od dnia kiedy uprawniony dowiedział się o przyczynie odwołania.
Odwołanie darowizny w formie pisemnej
Należy pamiętać, że odwołanie darowizny musi nastąpić w formie pisemnej i musi zostać złożone obdarowanemu. A więc aby odwołać darowiznę należy złożyć pisemne oświadczenie woli oraz przesłać je do osoby obdarowanej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.
Natomiast darowizny nie można odwołać z powodu rażącej niewdzięczności, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu. Jeśli zatem darczyńca, pomimo tego że dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego, nadal utrzymywał z nim poprawne kontakty, nie ma podstaw do odwołania darowizny.
Sądowe odwołanie darowizny
Jeśli obdarowany nie chce dobrowolnie zwrócić tego, co dostał, darczyńca może wystąpić przeciwko niemu do sądu. Orzeczenie sądowe zastępuje orzeczenie obdarowanego i w ten sposób możemy odzyskać przedmiot darowizny. Jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 75000zł to sądem właściwym jest sąd rejonowy, jeżeli wartość jest wyższa to pozew wnosimy do sądu okręgowego. Wraz z pozwem o odwołanie darowizny będziemy musieli uiścić opłatę w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (przedmiotem sporu jest darowizna która chcemy odzyskać).
Niedostatek darczyńcy a darowizna
Odwołać darowiznę można także z powodu popadnięcia przez darczyńcę w niedostatek. Jednakże z tej przyczyny darowiznę można odwołać tylko wówczas, gdy nie została ona jeszcze wykonana. W takim przypadku darowiznę można odwołać, gdy po zawarciu umowy, stan majątkowy darczyńcy uległ drastycznej zmianie tak, że jej wykonanie nie może nastąpić bez uszczerbku, zarówno dla jego własnego utrzymania, odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb, jak i dla ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych. Podstawą do odwołania darowizny nie może być natomiast sytuacja odwrotna, czyli nagłe polepszenie sytuacji finansowej obdarowanego np. po wygraniu przez niego milionów totka.
Odwołanie darowizny w jakim czasie?
Uprawnienie do odwołania darowizny wygasa w momencie, gdy jak już wspomniano, darczyńca przebaczył obdarowanemu bądź też po upływie roku, w którym uprawniony dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie
