Czy firma może odstąpić od umowy?

Brak zapłaty, niewydanie towaru lub wykrycie w nim wady – z tych powodów można odstąpić od umowy. Odstąpienie od umowy sprzedaży rzeczy ruchomej powoduje przejście własności tej rzeczy z powrotem na zbywcę. Oznacza to, że w chwili, gdy druga strona umowy (sprzedawca lub kupujący) dowie się, iż kontrahent odstąpił od umowy, własność danej rzeczy ruchomej automatycznie wraca do sprzedawcy. Co jednak w sytuacji, gdy stronami umowy są przedsiębiorcy? Czy firma może odstąpić od umowy?

Czy firma może odstąpić od umowy?

Przykładowo, zdarza się, że firma sprzedaje towar na kredyt kupiecki innemu przedsiębiorcy a ten nie płaci. Firma powinna wtedy wezwać nabywcę towaru do zapłaty, grożąc odstąpieniem od umowy. A następnie odstąpić od umowy i żądać zwrotu towaru.

Sądowny zwrot towaru sprzedającemu

Lecz co robić gdy kontrahent sprzeciwia się albo nie reaguje na wezwanie i towaru nie zwraca? Odstępujący od umowy sprzedawca staje się na powrót właścicielem danej rzeczy i może skutecznie domagać się jej wydania poprzez wniesienie do sądu gospodarczego pozwu o wydanie rzeczy. Zwrot przedmiotu sprzedaży może być wymuszony wyrokiem sądu. Warto jednak wiedzieć, że druga strona ma prawo wstrzymać się z wydaniem rzeczy lub pieniędzy do czasu, gdy nie zostanie jej zaofiarowany zwrot tego, co strona ta świadczyła na podstawie wygasłej umowy sprzedaży.

Zwrot kosztów przez sprzedawcę

Z kolei z pozycji kupującego należy żądać zwrotu ceny w zamian za zwrot rzeczy. Po bezskutecznym wezwaniu do dobrowolnej zapłaty nie pozostaje nic innego, jak wnieść przeciwko sprzedawcy do sądu pozew o zapłatę.

Zwrot towaru sprzedawcy a jego zniszczenie

Skoro z momentem odstąpienia od umowy (a konkretniej doręczenia takiego oświadczenia drugiej stronie) sprzedawca staje się ponownie właścicielem danej rzeczy, to jego obciążać będą wszelkie daniny publiczne (np. podatki) związane z własnością rzeczy, ale też jemu przypadać będą pożytki (np. czynsz najmu), które ta rzecz przynosi. Ponadto właściciel ponosi ryzyko przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy. Z kolei kupujący nie może już korzystać z rzeczy i obowiązany jest do zapłaty sprzedawcy-właścicielowi wynagrodzenia za jej używanie. Rzecz powinna bowiem zostać zwrócona w stanie niezmienionym od czasu odstąpienia od umowy, a jeśli jej stan się pogorszy, właścicielowi należy się stosowne odszkodowanie.

Odstąpienie od umowy ciągłej

Odstąpienie od umowy wzajemnej, w której świadczenie jednej ze stron ma charakter ciągły wywołuje skutek na przyszłość. Jednakże co do zasady nie możesz odstąpić od umowy co do świadczeń już przez dłużnika wykonanych. Przysługuje Ci jedynie uprawnienie albo do odstąpienia tylko co do zaległych świadczeń, albo co do reszty jeszcze niewymagalnych świadczeń. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy wykonanie częściowe nie miałoby dla strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.

Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie