ODWOŁANIE DAROWIZNY

Często osoby najbliższe dokonują między sobą darowizny np. rodzice darują nieruchomość dzieciom lub dziadkowie dokonują darowizny na rzecz wnuków albo mąż przekazuje w darowiźnie dom, mieszkanie na rzecz żony. 

Darowizna polega na tym, że darczyńca bez żadnego ekwiwalentu wzbogacił inną osobę. Dlatego też ma prawo oczekiwać wdzięczności. Kodeks cywilny mówi, że gdy obdarowany będzie zachowywał się w sposób rażąco niewdzięczny to darczyńca może nawet odwołać darowiznę. 

Pytanie zasadnicze i istotne dla osoby, która żąda odwołania darowizny – co to jest rażąca niewdzięcznością, jakie zachowanie obdarowanego sądy uznają za podstawę zwrotu nieruchomości darczyńcy?

Nie ma jednolitej definicji czy też katalogu zachowań rażąco niewdzięcznych. W każdym postępowaniu sądowym to niezawisły sąd ocenia indywidualnie czy działania obdarowanego cechuje się tak wielkim nasileniem złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy czy szkody majątkowej, że należy uznać je za rażące. Z pewnością za zachowaniem rażąco niewdzięcznym będzie  popełnienia przestępstwa przeciwko darczyńcy, uszkodzenia ciała, spowodowanie rozstroju zdrowia, istotne naruszenie obowiązków rodzinnych. Dalej, niewypełnienie przez obdarowanego przyjętych na siebie obowiązków zawartych w umowie darowizny, również będzie uznane jako rażąca niewdzięczność. 

Co natomiast nie powoduje odwołania darowizny, czyli jakie zachowania nie są traktowane co do zasady jako rażąca niewdzięczność? Są to czyny nieumyślne obdarowanego, a nawet drobne czyny umyślne – zwykłe konflikty rodzinne, ale również czyny sprowokowane przez obdarowanego w sposób celowy, złośliwy. 

I bardzo ważna kwestia  darczyńca ma 1 rok na odwołanie darowizny, a termin ten liczy się od dnia, w którym darczyńca dowiedział się o rażąco niewdzięcznym zachowaniu obdarowanego!  Bez znaczenia jest data zawarcia umowy darowizny, można zatem cofnąć darowiznę po 10 latach lub po dłuższym terminie od jej zawarcia. Należy zatem być ostrożnym i czujnym przy liczeniu terminu, bo gdy termin roczny do złożenia oświadczenia o odwołaniu darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego upłynie to nie ma skutecznej możliwości odwołania darowizny.