Zasiedzenie nieruchomości na rzecz zmarłego

Dawniej często zdarzało się, że osoba nabywała nieruchomość na podstawie umowy pisemnej bądź nawet umowy ustnej. Nabywca na tej podstawie posiadał nieruchomość i rozporządzał nią, czyli uprawiał ziemię, mieszkał w domu czy lokalu. Do końca życia nie podjął jednak starań o uregulowanie swoich praw. Gdy umarł to jego spadkobiercy zostali postawieni przed koniecznością stwierdzenia swoich praw do nieruchomości, co niejednokrotnie nie jest proste.

Na czym polega zasiedzenie nieruchomości na rzecz zmarłego?

Zasiedzenie nieruchomości oznacza, że jeżeli zmarły niejako „opiekował się” daną nieruchomością dość długo, jego spadkobiercy mogą się starać o nabycie do niej praw własności.

Zasiedzenie nieruchomości na rzecz zmarłego jak się o nie starać?

Aby starać się o zasiedzenie nieruchomości na rzecz zmarłego jego spadkobiercy muszą złożyć do sądu rejonowego wniosek o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości. Właściwy miejscowo będzie sąd ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Z wnioskiem mogą wystąpić wszyscy spadkobiercy zmarłego lub nawet jeden z nich. Nabycie własności następuje z mocy samego prawa następnego dnia po upływie terminów zasiedzenia. Jeśli okres zasiedzenia upłynął za życia zmarłego spadkodawcy, a wniosek o stwierdzenie zasiedzenia złożą jego spadkobiercy, to sąd stwierdzi, że nastąpiło zasiedzenie na rzecz zmarłego. Należy pamiętać, by we wniosku wykazać, że wszystkie prawne przesłanki zasiedzenia zostały spełnione.

UWAGA! Uczestnicy postępowania biorą udział w postępowaniu sądowym i mogą bronić swych praw do nieruchomości.

Podział spadku po zasądzeniu zasiedzenia

Po uzyskaniu postanowienia stwierdzającego zasiedzenie na rzecz spadkodawcy, spadkobiercy mogą przystąpić do działu spadku, a następnie wpisać siebie jako właścicieli w księdze wieczystej. Co ważne – nie płacą oni podatku od nabycia nieruchomości przez zasiedzenie. Podatek obciążałby zmarłego spadkodawcę, gdyby postanowienie stwierdzające zasiedzenie wydano za jego życia – podatek ten wynosi obecnie 7 % wartości nieruchomości. W rachubę wchodzi tylko podatek od spadków i darowizn. Jeśli spadkobiercy złożyli zeznanie dotyczące podatku spadkowego przed wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu zasiedzenia, a nie wykazali w nim tej nieruchomości, muszą złożyć dodatkowe zeznanie. Mają na to tylko miesiąc, licząc od dnia uprawomocnienia się postanowienia.

Zasiedzenie nieruchomości na rzecz zmarłego a prawni właściciele

Warto wiedzieć:

Uczestnikami w sprawie o zasiedzenie są poprzedni właściciele lub ich spadkobiercy. Gdy zaś chodzi o zasiedzenie nieruchomości przez jednego ze współwłaścicieli – uczestnikami są pozostali współwłaściciele. Sąd musi powiadomić ich o sprawie. Aby skrócić czas postępowania należy zebrać dane wszystkich osób, które mogą być zainteresowane wynikiem postępowania. Poza poprzednimi właścicielami, współwłaścicielami i ich spadkobiercami w szczególności będą to:

• właściciele sąsiednich gruntów – jeśli również mają roszczenia odnośnie nieruchomości,
• osoby posiadające służebności osobiste i gruntowe na nieruchomości (np. drogę konieczną),
• osoby, które korzystają z nieruchomości (np. najemcy, dzierżawcy).

Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie