Ugoda sądowa

Sąd w każdym stanie postępowania powinien dążyć do ugodowego załatwienia sprawy. Lektura przepisów kodeks postępowania cywilnego wskazuje, że ugodowe załatwienie sporu jest najlepszą formą załatwienia sprawy.

Ugoda może zostać zawarta już przed wszczęciem procesu, czyli w ramach tzw. postępowania pojednawczego jak również w trakcie trwania procesu. Celem postępowania pojednawczego jest zwarcie ugody sądowej pod kontrolą sądu jeszcze przed wszczęciem procesu. Postępowanie pojednawcze rozpoczyna się przez zgłoszenie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Wniosek taki należy złożyć zawsze w sądzie rejonowym, bez względu na to, który sąd rejonowy czy okręgowy byłby właściwy do rozpozna sprawy w I instancji w przypadku wniesienia powództwa. Natomiast miejscowo właściwy jest sąd właściwości ogólnej przeciwnika, czyli tej strony sporu, do której kierowane jest zawezwanie do próby ugodowej. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej powinien być złożony w formie pisemnej i powinien zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów i co ważne musi zawarć aktualny adres osoby zawezwanej do próby ugodowej. W przypadku braku adresu, jak również innych barków formalnych wniosku sąd wezwanie wnoszącego wniosek do jego uzupełnienia a w przypadku jego nieuzupełnienia wniosek zawróci, na co zażalenie nie przysługuje. Wniosek o przeprowadzenie postępowania podlega opłacie stałej w wysokości 40 złotych, dlatego jest praktycznie dostępny dla każdego. Ponadto co równie istotne, skuteczne złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej jako czynność podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia roszczenia spowoduje przerwanie biegu przedawnienia roszczeń wskazanych we wniosku.

Postępowanie pojednawcze przeprowadzane jest w składzie jednego sędziego, obejmuje ono pertraktacje i wyjaśnienia stron. Sąd próbę ugodową przeprowadza na posiedzeniu niejawnym, z którego spisywany jest protokół. Jeżeli strony dojdą do porozumienia i zdecydują się na zawarcie ugody treść ugody wciąga się do protokołu z posiedzenia, który muszą podpisać obie strony. Taka ugoda stanowi tytuł egzekucyjny, który po zaopatrzeniu w klauzulę wykonalności uprawnia do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Jeżeli strony zawarły ugodę przed sądem to koszty postępowania pojednawczego ulęgają wzajemnemu zniesieniu się. Strony mogą jednak kwestie poniesienia kosztów w treści ugody uregulować odmiennie. Jeżeli strona, która złożyła wniosek o zawezwanie do próby ugodowej nie stawi się na posiedzeniu pojednawczym może ona na żądanie strony przeciwnej zostać obciążona obowiązkiem zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową. Natomiast koszty postępowania pojednawczego wywołane nieusprawiedliwionym niestawiennictwem osoby wezwanej do próby ugodowej mogą być przyznane stronie wzywającej do próby ugodowej w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, wszczętym przez stronę po nieudanej próbie zawarcia ugody.

Jeżeli strony nie doszły do porozumienia i nie zawarły ugody to postępowanie pojednawcze kończy się z chwilą zakończenia posiedzenia pojednawczego, sąd nie wydaje w tym przedmiocie żadnego postanowienia. Jeżeli postępowanie pojednawcze nie zakończyło się zawarciem ugody strona, która zawezwała do próby ugodowej chcąc dochodzić roszczenia w postępowaniu rozpoznawczym przed sadem musi wnieść pozew.