Testament – dziedziczenie na jego podstawie
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Dziedziczenie testamentowe ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Przepisy dotyczące dziedziczenia ustawowego stosuje się tylko wtedy, gdy spadkodawca nie pozostawił ważnego testamentu. Jeżeli spadkodawca pozostawił testament, należy postępować zgodnie z jego wolą, którą w nim wyraził.
Rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. To właśnie ten dokument określa los majątku spadkodawcy po jego śmierci. Zaznaczyć trzeba, że zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia można w każdej chwili odwołać.
Testament nie zawsze ważny
Wiele okoliczności może spowodować, że pomimo tego, że testament został sporządzony, będzie on jednak nie ważny. Najczęściej takim powodem w przypadku testamentu własnoręcznego jest nie sporządzenie testamentu własnoręcznie przez spadkodawcę, podpisanie testamentu np. na kopercie, a nie na dokumencie, na którym dokonuje się rozporządzenia. Zdarza się także, że testator w chwili sporządzania testamentu nie działał w pełni świadomie i swobodnie – bo np. był pod wpływem lekarstw, środków odurzających, uzależniony od alkoholu, cierpiał na uwiąd starczy, był izolowany od społeczeństwa przez rodzinę, która wymogła na nim sporządzenia testamentu.
Najbardziej popularną formą, w której sporządza się testament jest testament własnoręczny. Ustawa wymaga, aby był on sporządzony pismem własnoręcznym i oczywiście podpisany. Testament może także zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. Ponadto kodeks przewiduje szczególną formę sporządzenia testament. Gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy (np. testator znajduje się w szpitalu) spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.
Zdarza się, że w testamencie zastrzeżone jest tzw. polecenie. Jest to rozrządzenie testamentowe, które nakłada na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania (np. wybudowanie grobowca, zachowanie pamiątek rodzinnych). Polecenie nie prowadzi do powstania wierzytelności, jednak jego wykonania może żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem.
Adwokat Anna Błach
Kancelaria Prawna w Warszawie
