Co powinien zawierać akt notarialny – sprawdź zanim podpiszesz

Akt notarialny zajmuje centralne miejsce wśród czynności notarialnych, jest to szczególny rodzaj dokumentu urzędowego, szczególnie istotny w postępowaniach sądowych. Czym jest akt notarialny i kiedy może być przydatny? Co powinien zawierać akt notarialny? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w tym artykule.

Czym jest akt notarialny?

Akt notarialny to szczególny rodzaj dokumentu urzędowego potwierdzający dokonanie określonej czynności prawnej. Do jego sporządzenia uprawniony jest notariusz oraz – pod warunkiem uzyskania od Ministra Sprawiedliwości pisemnego upoważnienia wydanego na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych – polski konsul.

Forma aktu notarialnego polega na tym, że notariusz współuczestniczy w redagowaniu treści oświadczeń woli, spisuje treść owych oświadczeń a następnie w obecności stron odczytuje. Na końcu zaś dokument ten zostaje podpisany.

Oryginały aktów notarialnych nie mogą być wydawane poza miejsce ich przechowywania (kancelarię notarialną), natomiast stronom oraz innym osobom uprawnionym wydaje się wypisy aktu notarialnego, które mają moc prawną oryginału. Wypis powinien być dosłownym powtórzeniem oryginału. Wypis podpisuje notariusz i opatruje pieczęcią, a wypis mający więcej niż jeden arkusz powinien być ponumerowany, połączony, parafowany i spojony pieczęcią.

Co powinien zawierać akt notarialny?

Zgodnie z art. 91 – 95 ustawy Prawo o notariacie prawidłowo sporządzony akt notarialny powinien zawierać:

•         dzień, miesiąc i rok sporządzenia aktu, a w razie potrzeby lub na żądanie strony – godzinę i minutę rozpoczęcia i podpisania aktu,
•         miejsce sporządzenia aktu,
•         imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a jeżeli akt sporządził zastępca notariusza,
•         nadto imię i nazwisko zastępcy,
•         imiona, nazwiska, imiona rodziców i miejsce zamieszkania osób fizycznych, nazwę i siedzibę osób prawnych lub innych podmiotów biorących udział w akcie, imiona, nazwiska i miejsce zamieszkania osób działających w imieniu osób prawnych, ich przedstawicieli lub pełnomocników, a także innych osób obecnych przy sporządzaniu aktu,
•         oświadczenia stron, z powołaniem się w razie potrzeby na okazane przy akcie dokumenty,
•         stwierdzenie, na żądanie stron, faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu,
•         stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany,
•         podpisy biorących udział w akcie oraz osób obecnych przy sporządzaniu aktu,
•         podpis notariusza.

Co w sytuacji, gdy akt notarialny nie może być podpisany przez jedną ze stron?

Jeżeli w akcie notarialnym bierze udział osoba, która nie umie lub nie może pisać, notariusz powinien stwierdzić, że osoba ta nie podpisała aktu i podać tego powody. W przypadku, gdy dokument ten dotyczy czynności prawnej, powinien także zawierać treści istotne dla tej czynności. Ponadto, jeżeli z przepisów ustawy, z przepisów szczególnych albo z woli stron wynika potrzeba umieszczenia w akcie innych stwierdzeń, takie stwierdzenia muszą się w nim znaleźć. Są to wymogi formalne ważności aktu notarialnego.

Unieważnienie aktu notarialnego

Brak jednego z tych elementów powoduje, że nie ma zachowanej formy aktu notarialnego i jest on nieważny. W celu unieważnienia aktu notarialnego należy wnieść do sądu pozew o ustalenie nieważności dokonanej czynności prawnej.

Kiedy przyda się akt notarialny?

Forma aktu notarialnego jest zastrzeżona m.in. dla następujących czynności: umowy przenoszącej własność nieruchomości, umowa o przedłużenie wieczystego użytkowania, umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu umowa o dział spadku, w skład którego wchodzi nieruchomość, zrzeczenie się dziedziczenia przez przyszłego spadkobiercę ustawowego i uchylenie tego zrzeczenia, złożenie oświadczenia woli na piśmie przez osobę nie mogącą czytać.

Ile kosztuje akt notarialny?

Kwestię maksymalnego wynagrodzenia notariusza za sporządzenie aktu notarialnego (taksy notarialnej) reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku.

W zależności od rodzaju sprawy stawki taksy notarialnej mogą być zróżnicowane.

Ile kosztuje akt notarialny w przypadku sprzedaży nieruchomości?

W przypadku spraw o sprzedaż nieruchomości podstawą wyliczenia taksy notarialnej jest wartość nieruchomości. Tak wiec maksymalna kwota aktu notarialnego w odniesieniu do wartości nieruchomości będzie wynosić kolejno: 

•         mniej niż 3 tys. zł, wynosi 100 zł;
•         od 3 do 10 tys. zł, wynosi 100 zł + 3 proc. od nadwyżki powyżej 3 tys. zł;
•         od 10 do 30 tys. zł, wynosi 310 zł + 2 proc. od nadwyżki pow. 10 tys. zł;
•         od 30 do 60 tys. zł, wynosi 710 zł + 1 proc. od nadwyżki pow. 30 tys. zł;
•         od 60 tys. do 1 mln zł, wynosi 1 010 zł + 0,4 proc. od nadwyżki pow. 60 tys. zł;
•         od 1 do 2 mln zł, wynosi 4 770 zł + 0,2 proc. od nadwyżki pow. 1 mln zł;
•         więcej niż 2 mln zł, wynosi 6 770 zł + 0,25 proc. od nadwyżki pow. 2 mln zł, ale nie więcej niż 10 tys. zł.

Akt notarialny ma wartość dokumentu urzędowego i jest sporządzany w trzech egzemplarzach. Ma on dużą wartość i ważność, co oznacza, że jeżeli jedna ze stron nie wywiąże się z transakcji, wówczas druga może pociągnąć ją do odpowiedzialności przed sądem.